Rozwód z orzeczeniem o winie to szczególny tryb rozwiązania małżeństwa, w którym sąd, wydając wyrok rozwodowy, jednoznacznie wskazuje, który z małżonków ponosi odpowiedzialność za rozpad pożycia małżeńskiego. W przeciwieństwie do rozwodu bez orzekania o winie, taki rozwód wymaga przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego, w którym sąd ustala, czy do rozkładu pożycia małżeńskiego doszło z winy jednego z małżonków, czy też oboje małżonkowie przyczynili się do rozpadu związku. Rozwód z orzeczeniem o winie może mieć istotne skutki prawne, przede wszystkim w zakresie alimentów i relacji finansowych między byłymi partnerami.
Kiedy sąd może orzec rozwód z winy?
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd może orzec rozwód z orzeczeniem o winie, jeśli między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Rozpad pożycia małżeńskiego oznacza zerwanie więzi emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej, a więc takich, które konstytuują małżeństwo jako wspólnotę życiową. Aby możliwe było orzeczenie winy, sąd musi ustalić, że działania (lub zaniechania) jednego z małżonków doprowadziły do tego rozpadu i że były one zawinione – czyli świadome, dobrowolne i niezgodne z obowiązkami wynikającymi z małżeństwa.
Co zrobić, aby uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie
Aby uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie, należy w pozwie rozwodowym jasno wskazać, że żądamy orzeczenia o winie drugiego małżonka i szczegółowo uzasadnić to żądanie. Konieczne jest wskazanie konkretnych faktów i dowodów świadczących o winnym rozkładu pożycia, takich jak zdrada, przemoc, uzależnienie czy porzucenie rodziny. Sąd, rozpatrując sprawę, będzie badał nie tylko wystąpienie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, ale także, czy nastąpił on z winy jednej, czy obu stron.
Jakie mogą być powody rozwodu z orzeczeniem o winie?
W praktyce rozwód z orzeczeniem o winie wiąże się najczęściej z takimi zachowaniami, jak: zdrady, przemoc psychiczna lub fizyczna, uzależnienia (np. alkoholizm, hazard), porzucenie rodziny, rażące zaniedbanie obowiązków małżeńskich czy marnotrawstwo majątku wspólnego. Te działania muszą jednak pozostawać w bezpośrednim związku przyczynowym z rozpadem małżeństwa. Nie wystarczy, że małżonek zachowywał się niewłaściwie – musi być wykazane, że to właśnie jego zachowanie doprowadziło do rozpadu pożycia małżeńskiego.
Przykładowo, zdrada będzie uznana za przyczynę rozwodu z winy, jeśli miała miejsce przed rozkładem pożycia i doprowadziła do jego rozpadu. Jeśli jednak nowy związek pojawił się już po rozstaniu emocjonalnym i fizycznym, sąd nie musi uznać takiego zachowania za zawinione w rozumieniu prawa.
Jak udowodnić winę drugiego małżonka w procesie rozwodowym?
W celu udowodnienia winy drugiego małżonka należy przedstawić dowody potwierdzające jego zawinione działania, które doprowadziły do rozpadu związku – mogą to być zeznania świadków, nagrania, dokumenty lub zdjęcia. Ciężar dowodu spoczywa na stronie, która w pozwie rozwodowym domaga się uznania drugiego małżonka za wyłącznie winnego. Sąd musi mieć jasność, że między działaniami tej osoby a rozpadem pożycia istnieje bezpośredni związek przyczynowy.
Jak wygląda procedura rozwodu z orzekaniem o winie?
Aby rozpocząć postępowanie, należy złożyć pozew o rozwód z orzeczeniem o winie. W takim pozwie powód (jeden z małżonków) musi wyraźnie zaznaczyć, że żąda orzeczenia winy drugiego małżonka, a następnie szczegółowo uzasadnić to żądanie. Konieczne będzie powołanie dowodów, które potwierdzą winę – mogą to być zeznania świadków, dokumenty, zdjęcia, nagrania audio-wideo, raporty detektywistyczne czy dokumentacja medyczna (np. obdukcje).
Sąd rozwodowy nie jest związany żądaniem stron – to oznacza, że nawet jeśli żądanie małżonka dotyczy wyłącznej winy drugiej strony, sąd może orzec, że winni są oboje. Proces rozwodowy z orzekaniem o winie jest z reguły dłuższy i bardziej skomplikowany niż rozwód bez winy – często wiąże się z kilkoma rozprawami i intensywnym postępowaniem dowodowym.
Co daje rozwód z orzeczeniem o winie i jakie są konsekwencje?
Rozwód z orzeczeniem o winie może mieć istotne skutki, zwłaszcza w zakresie obowiązku alimentacyjnego – małżonek niewinny może żądać alimentów nawet wtedy, gdy nie znajduje się w niedostatku. Jeśli sąd uzna jedną ze stron za wyłącznie winną rozkładu pożycia, strona niewinna może uniknąć przyszłych roszczeń alimentacyjnych ze strony byłego małżonka. Orzeczenie winy nie wpływa jednak bezpośrednio na kwestie związane z dziećmi, podziałem majątku czy władzą rodzicielską.
Możliwe rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym
W wyniku postępowania sąd może:
- orzec rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków,
- orzec rozwód z winy obojga małżonków,
- zaniechać orzekania o winie, jeżeli strony o to zgodnie wnioskują,
- oddalić pozew o rozwód, jeśli nie został wykazany zupełny i trwały rozkład pożycia, bądź jeżeli rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi na rozwód nie wyraża zgody, chcąc nadal ratować małżeństwo
Rozwód z orzeczeniem o winie a alimenty
Jednym z najistotniejszych skutków prawnych orzeczenia winy w rozwodzie są alimenty między małżonkami. Małżonek niewinny może domagać się alimentów od winnego małżonka, jeśli w wyniku rozwodu jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu – nawet jeśli nie popadł w niedostatek. Co więcej, w przypadku orzeczenia winy wyłącznej drugiego małżonka, alimenty mogą zostać zasądzone nawet dożywotnio.
Z kolei winny małżonek nie może żądać alimentów na siebie – ani z tytułu niedostatku, ani pogorszenia sytuacji materialnej. Tylko małżonek niewinny może być uprawniony do takiego świadczenia, jeżeli sąd orzeknie rozwód z winy małżonka drugiego.
Wpływ orzeczenia o winie na podział majątku
Wbrew powszechnemu przekonaniu, orzeczenie o winie nie ma automatycznego wpływu na podział majątku wspólnego. Sąd, dokonując podziału majątku, kieruje się zasadą równych udziałów – chyba że któryś z małżonków wykaże, że przyczynił się do powstania majątku w stopniu wyraźnie większym.
W wyjątkowych sytuacjach winy małżonka, np. trwonienia majątku przez hazard, uzależnienia czy rażące zaniedbania można wnioskować o nierówny podział majątku wspólnego. Wymaga to jednak odrębnego postępowania i dokładnego wykazania wpływu zachowania jednego z małżonków na sytuację majątkową rodziny.
Wpływ orzeczenia o winie na dzieci
Orzekanie o winie nie wpływa bezpośrednio na władzę rodzicielską, kontakty z dzieckiem ani alimenty na rzecz dzieci. Każda z tych kwestii oceniana jest niezależnie przez sąd pod kątem dobra dziecka. Niemniej jednak, jeśli winny małżonek dopuścił się przemocy, nadużywania alkoholu lub innego rodzaju zachowań zagrażających dziecku, może to wpłynąć na ograniczenie jego władzy rodzicielskiej lub kontaktów.
Czy warto dochodzić winy małżonka?
Rozwód z orzekaniem o winie bywa rozwiązaniem korzystnym w sytuacjach, gdy jeden z małżonków chce zabezpieczyć swoją sytuację finansową (np. ubiegać się o alimenty) lub uniknąć płacenia świadczeń na drugiego małżonka. Może być również formą moralnej satysfakcji, zwłaszcza gdy drugi małżonek dopuścił się rażących naruszeń obowiązków małżeńskich. Należy jednak pamiętać, że proces rozwodowy z orzeczeniem o winie jest długi, często obciążający emocjonalnie i wymaga gromadzenia oraz przedstawienia trudnych dowodów.
Podsumowanie
Rozwód z orzeczeniem o winie to prawnie i emocjonalnie skomplikowany proces, który może przynieść istotne skutki – przede wszystkim w zakresie alimentów i relacji finansowych między byłymi partnerami. Aby sąd mógł orzec winę jednego z małżonków, musi być spełniony szereg przesłanek, a odpowiedzialność za rozpad pożycia powinna być wykazana konkretnymi dowodami.
Decyzja o wytoczeniu powództwa rozwodowego z orzeczeniem o winie powinna być dobrze przemyślana i poparta analizą celów, jakie małżonek chce osiągnąć. W niektórych przypadkach warto zawalczyć o orzeczenie rozwodu z winy drugiego małżonka, w innych – lepszym rozwiązaniem może okazać się kompromis i rozwód bez orzekania o winie.
Rozważasz rozwód z orzeczeniem o winie i potrzebujesz pomocy w zebraniu dowodów? Nasza kancelaria wesprze Cię na każdym etapie postępowania – sprawdź szczegóły na adwokatkaczorowska.pl.
