Rozstanie lub rozwód rodziców często wiąże się z koniecznością uregulowania kwestii związanych z dziećmi. Jednym z kluczowych zagadnień jest kontakt z dzieckiem. W sytuacji, gdy rodzic nie może porozumieć się z drugim rodzicem co do sposobu, terminów i zasad realizacji spotkań, jedynym skutecznym rozwiązaniem staje się złożenie wniosku do sądu. W niniejszym artykule szczegółowo omówię, jak prawidłowo sporządzić wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem, jakie dokumenty należy dołączyć, jak przebiega rozprawa i jakie są możliwe rozstrzygnięcia sądu.
Kiedy należy złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem?
O konieczności złożenia takiego pisma można mówić w sytuacjach, gdy:
- nie ma porozumienia między rodzicami co do realizacji kontaktów,
- dochodzi do utrudniania kontaktów przez jednego z rodziców,
- istnieje obawa, że więź rodzica z dzieckiem zacznie ulegać osłabieniu.
Przykładowo: jeżeli drugi rodzic nie przyprowadza dziecka na umówione spotkania, odmawia wydania dziecka, bądź w inny sposób uniemożliwia realizację prawa do spotkań – wówczas można i należy złożyć wniosek o ustalenie kontaktów.
Właściwość sądu – gdzie złożyć wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem?
Zgodnie z art. 569 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, właściwy jest wyłącznie sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania dziecka, a w braku miejsca zamieszkania – sąd miejsca jego pobytu. Zatem wniosek należy skierować do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich.
Jeżeli dziecko mieszka np. w Krakowie, wniosek kierujemy do Sądu Rejonowego w Krakowie – Wydział Rodzinny.
Jak sporządzić wniosek o ustalenie kontaktów?
Nie istnieje uniwersalny wzór wniosku, jednak każdy dokument procesowy tego rodzaju powinien zawierać elementy wskazane w art. 126 § 1 KPC.
Wniosek powinien obejmować:
- Datę i miejsce sporządzenia.
- Oznaczenie sądu – np. „Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich”.
- Oznaczenie stron postępowania – czyli wnioskodawcy oraz uczestnika (najczęściej drugiego rodzica).
- Oznaczenie pisma – np. „Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem”.
- Treść żądania – czyli sprecyzowanie, w jaki sposób chcemy uregulować kontakty.
- Uzasadnienie – opisanie dotychczasowej sytuacji, problemów z realizacją kontaktów i argumentów przemawiających za określonym rozwiązaniem.
- Załączniki – m.in. odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, dowód uiszczenia opłaty sądowej (100 zł – opłata od wniosku).
- Własnoręczny podpis.
Jak sformułować żądanie?
W treści wniosku o uregulowanie kontaktów należy szczegółowo określić propozycję spotkań, np.:
- „I i III weekend każdego miesiąca od piątku godz. 18 do niedzieli godz. 18, ojciec odbiera dziecko z miejsca zamieszkania dziecka i odwozi je do tego miejsca”.
- „W okresie wakacji od 1 do 15 lipca oraz od 15 do 31 sierpnia, w godzinach od 9:00 do 18:00”.
- „W latach parzystych Święta Bożego Narodzenia u ojca, w latach nieparzystych u matki”.
Tak sformułowane żądanie umożliwi sądowi wydanie precyzyjnego rozstrzygnięcia w przedmiocie kontaktów.
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów
Czasami czas trwania postępowania jest długi, a rodzic chce widywać się z dzieckiem już w trakcie sprawy. W takiej sytuacji można złożyć dodatkowy wniosek o zabezpieczenie kontaktów.
Wniosek o zabezpieczenie pozwala na tymczasowe ustalenia w zakresie kontaktów – do czasu wydania prawomocnego postanowienia. Sąd, kierując się dobrem dziecka, rozpoznaje taki wniosek w pierwszej kolejności, często po tzw. przesłuchaniu informacyjnym.
Przebieg sprawy przed sądem
1. Wywołanie sprawy i obecność
Na rozprawie sąd sprawdza obecność stron. Wnioskodawca zajmuje miejsce po prawej stronie sędziego.
2. Stanowiska stron
Najpierw głos ma rodzic składający wniosek, następnie wypowiada się drugi rodzic. Jeśli reprezentuje Cię adwokat, to on przedstawi stanowisko.
3. Postępowanie dowodowe
Może obejmować:
- przesłuchanie świadków,
- dokumenty (np. korespondencję dotyczącą utrudniania kontaktów),
- opinię biegłych psychologów (OZSS), którzy ocenią kompetencje rodziców i więź dziecka z każdym z nich.
4. Wysłuchanie stron
Sąd pyta m.in.:
- dlaczego składasz wniosek o ustalenie kontaktów,
- jak wyglądała dotychczasowa relacja z dzieckiem,
- jaka jest odległość miejsca zamieszkania rodziców,
- czy dziecko zostawało wcześniej u rodzica na noc,
- czy korzystacie z form takich jak porozumiewanie się na odległość (telefon, internet).
5. Zamknięcie rozprawy i rozstrzygnięcie
Postępowanie kończy się wydaniem postanowienia (a nie wyroku!). Sąd określa w nim sposób i zakres kontaktów – zawsze kierując się dobrem dziecka.
Co w przypadku utrudniania kontaktów po wydaniu postanowienia?
Jeżeli rodzic, przy którym dziecko mieszka, nadal będzie utrudniał kontakty, można złożyć wniosek o zagrożenie nakazem zapłaty.
Na mocy art. 598¹⁵ KPC sąd może nakazać, aby drugi rodzic płacił określoną kwotę pieniężną za każde naruszenie obowiązku wynikającego z orzeczenia lub ugody w zakresie kontaktów. Jeśli to nie pomoże, można domagać się wydania nakazu zapłaty.
Kontakty a alimenty
Należy pamiętać, że prawo do kontaktów z dzieckiem nie zależy od obowiązku płacenia alimentów. Nawet jeżeli rodzic nie płaci alimentów, drugi rodzic nie ma prawa naruszyć ustaleń dotyczących kontaktów.
Praktyczne wskazówki
- Sporządź wniosek w sposób jasny i precyzyjny.
- Dołącz wymagane dokumenty, w tym akt urodzenia dziecka.
- Wskaż świadków, którzy mogą potwierdzić utrudnianie kontaktów.
- Pamiętaj o opłacie od wniosku.
- Jeśli nie czujesz się na siłach, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika – adwokata lub radcy prawnego.
Chcesz złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem?
Jeżeli nie możesz dojść do porozumienia z drugim rodzicem w kwestii spotkań z dzieckiem, najlepszym rozwiązaniem będzie złożenie wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem do sądu. Takie postępowanie pozwala uregulować kontakty w sposób jasny i precyzyjny – określając dni, godziny oraz zasady spotkań. Dzięki temu unikniesz nieporozumień i zabezpieczysz swoje prawo do utrzymywania więzi z dzieckiem.
Przygotowując wniosek, warto zadbać o szczegółowe wskazanie sposobu i terminów realizacji kontaktów oraz powołać dowody potwierdzające Twoje starania. Potrzebujesz pomocy adwokata? Zapraszamy do skorzystania z kompleksowej pomocy w mojej kancelarii adwokackiej.
Podsumowanie
Aby skutecznie uregulować kontakty z dzieckiem, konieczne jest odpowiednie przygotowanie i złożenie wniosku do sądu. Kluczowe elementy to: precyzyjne określenie żądania, dołączenie niezbędnych dokumentów oraz wykazanie przed sądem, że proponowane rozwiązania służą przede wszystkim dobru dziecka.
Warto pamiętać, że w trakcie postępowania można złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów, aby nie utracić więzi z dzieckiem na czas trwania procesu. W razie dalszego utrudniania kontaktów możliwe jest zastosowanie sankcji finansowych wobec rodzica, który nie wykonuje postanowienia.
Sprawa o ustalenie kontaktów z dzieckiem wymaga wiedzy, cierpliwości i zaangażowania. Jednak odpowiednio przygotowany wniosek o uregulowanie kontaktów oraz konsekwentne działanie przed sądem dają realną szansę na utrzymanie silnej i trwałej więzi rodzica z dzieckiem.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
1. Jak przebiega sprawa o ustalenie kontaktów?
Sprawa o kontakty z dzieckiem rozpoczyna się od złożenia pisma procesowego – wniosku. Następnie sąd wyznacza termin rozprawy, podczas której wysłuchuje stanowiska stron i przeprowadza dowody (świadkowie, dokumenty, opinia biegłych psychologów). Ostatecznie sąd wydaje postanowienie, w którym określa harmonogram kontaktów. Całe postępowanie ma na celu uregulowanie realizacji kontaktów z małoletnim dzieckiem w sposób odpowiadający dobru dziecka.
2. Jak napisać wniosek o ustalenie kontaktów?
Aby poprawnie napisać wniosek o ustalenie kontaktów, trzeba:
- oznaczyć sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania dziecka,
- wskazać strony postępowania,
- precyzyjnie określić żądanie w zakresie ustalenia kontaktów (dni, godziny, święta, wakacje),
- uzasadnić swoje stanowisko i przedstawić dowody,
- dołączyć dokumenty (np. odpis aktu urodzenia dziecka, dowód opłaty od wniosku).
3. Czy istnieje gotowy wzór wniosku o ustalenie kontaktów?
Nie ma jednego urzędowego formularza. Można jednak znaleźć pomocniczy wzór wniosku o ustalenie kontaktów albo przykładowy kontaktów z dzieckiem wzór, który ułatwi przygotowanie pisma. Trzeba pamiętać, że każda sprawa jest indywidualna i najlepiej dopasować treść wniosku do własnej sytuacji.
4. Co zawrzeć we wniosku o uregulowanie kontaktów?
We wniosku należy:
- określić szczegółowy harmonogram kontaktów,
- wskazać możliwość korzystania z innych środków porozumiewania się na odległość (np. telefon, wideorozmowy),
- zawrzeć informacje o dotychczasowym sposobie utrzymywania kontaktów z dzieckiem,
- dołączyć dokumenty i powołać świadków.
5. Czy można złożyć wniosek o zabezpieczenie kontaktów na czas trwania postępowania?
Tak. Jeśli sprawa trwa długo, można domagać się tymczasowych ustaleń. Kontakty na czas trwania postępowania reguluje dodatkowy wniosek o zabezpieczenie. Dzięki niemu sąd ustali tymczasowe zasady wykonywania kontaktów z dzieckiem aż do wydania prawomocnego postanowienia.
6. Jak przebiega sprawa o kontakty z dzieckiem w praktyce?
Najpierw sąd wysłuchuje stanowisk stron, potem przeprowadza dowody. W trakcie badania dowodowego istotne znaczenie ma opinia psychologiczna dotycząca więzi rodzica wnoszącego o uregulowanie kontaktów z dziećmi i kompetencji rodzicielskich obojga stron. Ostateczne orzeczenia w sprawie kontaktów zapadają w formie postanowienia, a nie wyroku.
7. Czy kontakty ojca z dzieckiem zależą od zgody matki?
Nie. Kontakty ojca z dzieckiem nie zależą od zgody drugiego rodzica. Prawo do kontaktów wynika z samego faktu bycia rodzicem. Ograniczenie albo zakaz kontaktów może nastąpić tylko na mocy orzeczenia sądu.
8. Czy można złożyć wniosek o zmianę ustaleń kontaktów?
Tak. Jeśli zmieni się sytuacja życiowa dziecka lub rodziców (np. zmiana miejsca zamieszkania dziecka, szkoły, pracy rodzica), można złożyć wniosek o zmianę postanowienia. W takiej sprawie ustalenia kontaktów sąd ponownie bada sprawę i wydaje nowe rozstrzygnięcie.
9. Czy sądowe uregulowanie kontaktów dotyczy małoletnich dzieci?
Tak, postępowania w sprawach dotyczących uregulowania kontaktów prowadzone są w odniesieniu do małoletnich dzieci. Sąd w takich sprawach zawsze kieruje się dobrem dziecka i jego potrzebami rozwojowymi.
10. Co bierze pod uwagę sąd ustalając kontakty z dzieckiem?
Sąd bierze pod uwagę m.in.:
- wiek dziecka i etap jego rozwoju,
- relację dziecka z każdym z rodziców,
- warunki bytowe i możliwości sprawowania opieki,
- dotychczasową praktykę w utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem,
- odległość miejsca zamieszkania dziecka i rodziców,
- możliwość korzystania z innych środków porozumiewania (telefon, internet).
11. Jak wygląda kwestia władzy rodzicielskiej a kontaktów z dzieckiem?
Władza rodzicielska i prawo do kontaktów to dwie różne kwestie. Nawet jeśli jednemu z rodziców ograniczono lub odebrano władzę rodzicielską, nie oznacza to automatycznie zakazu wykonywania kontaktów z dzieckiem. Sąd może jednak w wyjątkowych sytuacjach całkowicie zakazać kontaktów – jeśli wymaga tego dobro dziecka.
12. Czy mogę samodzielnie napisać wniosek o ustalenie kontaktów?
Tak, można samodzielnie napisać wniosek o ustalenie kontaktów i złożyć do sądu. Warto jednak pamiętać, że dobrze przygotowane pismo zwiększa szansę na korzystne rozstrzygnięcia. Dlatego w trudniejszych sprawach warto rozważyć skorzystanie z pomocy adwokata.
13. Co zrobić, jeśli drugi rodzic nie wykonuje orzeczenia w sprawie kontaktów?
W takiej sytuacji można złożyć do sądu wniosek o zagrożenie nakazem zapłaty za każde naruszenie obowiązku. Jeśli to nie poskutkuje, można domagać się wniosku o wydanie nakazu zapłaty. Ma to na celu zdyscyplinowanie rodzica utrudniającego wykonywanie kontaktów.
14. Czy w sprawie o kontakty z dzieckiem można zawrzeć ugodę?
Tak, możliwe jest zawarcie ugody sądowej lub przed mediatorem. Ugoda w przedmiocie kontaktów z dzieckiem ma taką samą moc jak orzeczenie sądu i pozwala szybciej i taniej uregulować kwestię kontaktów.
15. Jakie znaczenie ma harmonogram kontaktów?
Harmonogram kontaktów to najczęściej stosowane rozwiązanie. Określa on szczegółowo dni, godziny, święta i wakacje, w których odbywają się kontakty. Dzięki temu nie ma sporów co do terminów, a oboje rodzice wiedzą, jak wygląda plan utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Harmonogram (w bardziej skomplikowanych przypadkach) może określić Sąd lub mogą to zrobić sami rodzice w oparciu o wydane w ich sprawie orzeczenie.
